کتابهای آهنگین/ انتشار نخستین اثر در مورد سازشناسی دوره ساسانی
کتابهای «سازنامه» پژوهشی در شناخت سازهای دوره ساسانی، «پرنیان» مجموعه قطعاتی از استاد فرامرز پایور برای سنتور و «تکنیک ویُلُننوازی معاصر» به تازگی منتشر شدند.
کتاب «سازنامه» پژوهشی در شناخت سازهای دوره ساسانی نوشته مهشید فراهانی دانشآموخته موسیقی و موسیقیشناسی قومی، نوازنده و مدرس تار و سهتار، پژوهشگر موسیقی ایران پیش از اسلام و بینالنهرین در ۱۷۶ صفحه منتشر شده است. «سازنامه» نخستین کتاب در مورد سازشناسی دوره ساسانی با رویکرد موسیقیشناسی است.
در توضیح این کتاب به قلم فراهانی آمده است: «کتاب «سازنامه، پژوهشی در شناخت سازهای دورهی ساسانی» نخستین پژوهش با رویکرد موسیقیشناسی در مورد سازشناسی دوره ساسانی است که نویسنده کوشیده است از میان بنمایههای نوشتاری و نگارههای نقششده بر آثار دوره ساسانی که به موسیقی اشاره دارند چهره سازهای رایج دوره ساسانی را روشن نماید و غبار تاریخی نشسته بر ماهیت آنها را بزداید.
روش پژوهشی مورد استفاده در این کتاب تحلیل روایت در آثار تاریخی با رویکرد موسیقیشناسی است. آثار باستانی و منابع مکتوب به مثابه روایتهای تاریخی در نظر گرفته شده و با رویکرد موسیقیشناسی تجزیه و تحلیل شدهاند. هسته بنیادین بسیاری از پژوهشهای اخیر تنها بررسی سازهای نقش شده بر آثار باستانی دوره ساسانی بوده است و نقش نوشتارهای موجود در این زمینه نادیده گرفته شده است.
این کتاب با در کنار هم قرار دادن نگارههای باستانی و نوشتارهای موجود، واکاوی و همسنجی آنها توانسته است دید روشنتری از سازهای دوره ساسانی به دست دهد.»
«پرنیان» قطعاتی برای سنتور
کتاب «پرنیان» مجموعه قطعاتی از استاد فرامرز پایور برای سنتور با گردآوری و آوانگاری رامتین نظری جو نویسنده، پژوهشگر، نوازنده و مدرس سنتور در ۳۵۲ صفحه منتشر شده است.
در توضیح این کتاب به قلم نظریجو آمده است: «کتاب پیش رو در ادامه کتابهای دردشت و قطعاتی از استاد فرامرز پایور برای سنتور است و به نوعی، جلد سوم این مجموعه به حساب میآید. تمرکز اصلی این مجموعه بر روی نسخههای شنیداری باقیمانده در مجموعهریلهای شخصی استاد فرامرز پایور، موجود در آرشیو مؤسسه فرهنگیـ هنری ماهور، بوده و عملاً میتوان گفت که بیشتر قطعات موجود در این دفتر، در میان آثار استاد فرامرز پایور، تا به امروز، جزو کمشنیدهشدهترین و نویافتهترین آثار ایشان محسوب شده و منبعی گرانبها از لحاظ تاریخی و اجرایی، به ویژه برای سنتورنوازان، به شمار میآید.»
فرامرز پایور (زاده ۲۱ بهمن ۱۳۱۱- درگذشته ۱۸ آذر ۱۳۸۸ در تهران) موسیقیدان، ردیفدان، آهنگساز، مدرس و نوازنده سنتور و محقق موسیقی ایرانی بود. وی چهره ماندگار و یکی از تأثیرگذارترینهای چهرههای موسیقی ایرانی است.
«تکنیک ویُلُننوازی معاصر»
مجموعه سه جلدی «تکنیک ویُلُننوازی معاصر» نوشته ایوان گالامیان و فدریک نویمان با ترجمه زهرا نازیار، مقابله و ویرایش شهاب مِنا در قالب یک مجلد منتشر شده است.
در بخشی از مقدمه مؤلفان کتاب آمده است: «هدف این مجموعه ارائه متدی برای یادگیری عناصر اساسی «تکنیک ویُلُننوازی معاصر» است. از آنجا که تسلط فنی بیش از آنکه به چابکی صرف انگشتان متکی باشد به کنترل ذهن بر عضلات وابسته است، روال کاریای لازم است که چالش فکری دائمی برای هنرجویان پدید آورد. ارائه چنین چالشهای جدیدِ بیپایانی هدف اصلی الگوهای ارائه شده در این مجموعه است.
در این مجموعه گامها و آرپژها با نتهای تک (در بخش اول) با سیستمی از الگوهای آرشهکشی و ریتمیک به روشی کاملاً جدید تلفیق شدهاند (بخش دوم). در این تمرینات الگوها به گونهای طراحی شدهاند که به هنرجو کمک میکنند تا از تمرینات گام و آرپژ خود نتیجه بیشتر و سریعتری حاصل کند. این الگوها به دو دسته تقسیم میشوند: الگوهای آرشه مشخصشده با B و الگوهای ریتمیک مشخصشده با R و هر دسته به بخشهایی تقسیم میشوند که با B۱ تا B۱۶ برای آرشهکشی و R۱ تا R۱۶ برای ریتمها مشخص شدهاند. (اعداد نشاندهنده تعداد نتها در هر الگو هستند.) در جلد اول در ابتدای هر فصل شمارههای کُدِ B و R برای نشاندادن الگوهای قابل اجرا ذکر شده است. الگوهای اصلی که ابتدا باید تمرین شوند نیز داده شدهاند.
به منظور تسهیل در تمرینات الگوهای آرشهکشی، ریتمیک و ترکیب آنها، تمام سرنُتها در تمرینها بدون دسته نوشته شدهاند. الگوهای آرشهکشی با سرنُتها نشان داده میشوند که کشش، متر یا ریتم خاصی را نشان ندهند. الگوهای ریتمیک نیز بدون هیچ نشانهای برای آرشه خاص ارائه شدهاند.
الگوها به شیوهای متنوع میبایست مورد استفاده قرار گیرند و تمرینات الگوهای ریتمیک و آرشهکشیها با ترکیبات مختلف به کار گرفته شوند تا ذوق و علاقه هنرجو برای اجرایشان حفظ شوند. علاوه بر آن، این روش اجرای مکانیکی و تکرار طوطیوار و بدون فکر را که علت اصلی عادات تمرینی بیثمر و ناکارامد است به حداقل میرساند.
جلد دوم تکنیک ویلننوازی معاصر، از طریق تمرینات گام و آرپژ به مهارتورزی در اجرای نتهای دوبل و چندصدایی میپردازد. این دو جلد در کنار هم، ابزاری کارامد برای کسب تبحر تکنیکی جهت تسلط بر کارگان گذشته و حال ویلن محسوب میشود.
در بخش اول این جلد (گام) بیشتر تمرینها در گام دوماژور نوشته شدهاند با این یادداشت که «در همه سرکلیدهای ماژور و مینور تمرین کنید.» به کسانی که میخواهند حداکثر بهره را از این کتاب ببرند؛ توصیه میشود، تمرینات را تنها به گام نوشته شده محدود نکنند چرا که با این کار توازن رشد تکنیک ویلننوازی خود را به شدت از دست میدهند.»
دیدگاه